Undak usuk Basa Sunda nyaeta panta-panta basa atawa tatakrama basa, nu dibagi kana genep panta (R.I Adiwijaya):
1. Basa luhur
2. Basa lemes
3. Basa sedeng
4. Basa kasar/cohag
5. Basa kasar pisan
6. Basa panengah
1. Basa luhur (Tara dianggo)
Dianggo kanggo ka Raja, Presiden sareng ka kulawargana
2. Basa lemes
Dianggo ka saluhureun, atawa kanu can wanoh;
a. Lemes keur batur
b. Lemes keur sorangan
3. Basa sedeng (Loma)
Dianggo ka babaturan nu akrab
4. Basa kasar
Dianggo ka sahandapeun, nu akrab pisan
5. Basa kasar pisan
Dianggo lamun keur ambek atawa ka sato, bias oge ka babaturan nu akrab pisan
6. Basa panengah
Dianggo ka sahandapeun (Contona; ka padamel) nu yuswana langkung sepuh.
Tarapna basa lemes, aya 9 syarat (Hidayat Suruyalega);
1. Aya tekad ngajenan batur
2. Pasemon marahmay
3. Rengkuh
4. Lentong
5. Milih basa
6. Anggoan
7. Luyu sareng waktu
8. Tempat
9. Kaayaan nu dicandak nyarita
Basa Lulugu nyaeta; aturan cara make basa, nu geus ditangtukeun ku masyarakat nu make eta basa. Basa Sunda di wewengkon Bandung dijadikeun basa lulugu;
1. Basa Sunda di wewengkon Bandung bakal mampuh nga-mekarkeun Basa Sunda jadi basa panganteur di sakola-sakola
2. Bandung jadi puseur dayeuh tatar sunda
3. Bandung luyu jadi wewengkon pikeun nga-mekarkeun Budaya Sunda tur basana
4. Sagala kegiatan administrasi pamarentahan, politik, kabudayaan, atikan, ekonomi, jsb museur di Bandung.
Cirri-ciri basa lulugu:
1. Mampu numuwuhkeun mekarna basa
2. Tumut kana aturan, cara make, undak usuk, ejahan, jst.
3. Mibanda sajarah nu tangtu
4. Mampu mekarkeun basa tur budayana
5. Mibanda palanggeran ejahan nu tangtu.
0 komentar:
Posting Komentar